Որտե՞ղ մոռացանք մեզ

Երբեմն այն պահը, երբ աշխարհը թվում է ամենախառն ու անճանաչելի, հենց այն պահն է, երբ սկսում ես փնտրել քեզ։

Ոչ թե նոր գաղափարների մեջ, այլ՝ մոռացված լռության խորքում։

Այդպիսի մի պահ կար։ Ամեն ինչ խառնվել էր՝

Ճշմարտությունն ու կեղծիքը խճճվել,

Արժանիքն ու անարժանը՝ իրար հետ շփոթվել։

Եվ նույնիսկ մենք՝

Մեր մեջ չէինք գտնում մեր ձայնը։

Ու այդ լռության ճեղքումից ներս սահեց մի լույս։

Ոչ թե փայլուն, այլ՝ խաղաղ։

Ոչ թե շողշողուն, այլ՝ ջերմ։

Եվ այդ լույսով ներս մտավ նա՝

Երկար մորուքով, խոնարհ հայացքով։

Թումանյանն էր։

Նա չխոսեց սկզբում։ Միայն նայեց։

Այդ հայացքը չէր դատում։ Բայց չէր էլ գորովում։

Այն փորձում էր հասկանալ։

Հարցը պարզ էր, բայց դաժան․

– Ինչպե՞ս եղավ, որ մենք հեռացանք ինքներս մեզնից։

– Ինչպե՞ս եղավ, որ հեքիաթների ժողովուրդը կորցրեց երազելու համարձակությունը։

Մենք լռեցինք։

Մենք սովոր ենք լռել, երբ հարցը սրտի վրա է։

Բայց նա խոսեց։

Ոչ թե բարձր, այլ՝ այնպես, ինչպես հողն է խոսում ծառի արմատի հետ՝

ոչ թե քանդելու, այլ՝ հասկանալու։

Նա սկսեց՝ պարզ բառերով, հին ցավով։

– Դուք մոռացել եք պարզը։

– Լեզուն՝ շփոթեցիք լեզուների մեջ։

– Հավատը՝ պատրանքի հետ։

– Ազգը՝ բաժանեցիք խմբերի։

Եվ ամենացավալին՝

սխալը դարձավ սովորական։

Էլ ոչ ոք չէր զարմանում, երբ ճշմարտությունը կորցնում էր իր տեղը։

Թումանյանը քայլեց մեր կիսափակ դպրոցների մոտով։

Լսեց՝ ինչ էին սովորեցնում երեխաներին։

Ցավեց նրա աչքը։

Որովհետեւ

գրականությունը մեռնում է այնտեղ, որտեղ մարդուն չեն սովորեցնում զգալ։

Նա կանգնեց։ Եվ խոսեց ինչպես հիշողությունը՝

ոչ թե ուսուցիչ, այլ՝ հայելին։

– Դուք մոռացել եք՝ ով եք։

Իմ հեքիաթները ձեր անցյալը չեն։

Իմ հեքիաթները ձեր այսօրվա հայելին են։

Տեսե՛ք ձեզ այնտեղ։

Եվ գրե՛ք ձեր շարունակությունը

Նա տվեց իր գրիչը։

Բայց այն չէր գրում, եթե խաբեիր ինքդ քեզ։

Այն միայն գրում էր, երբ մարդը գրում էր սրտով։

Եվ մենք՝ մի քանիսս, սկսեցինք գրել։

Ոչ թե գիրք, այլ՝ մեզ։

Մեկը գրեց իր ցավը՝ առանց մեղավորներ փնտրելու։

Մյուսը գրեց՝ ինչ կարող է անել ինքը՝ հիմա։

Երրորդը գրեց՝ ինչպես սովորեց չատել նրանց, ում չէր հասկացել։

Դրանք մեր նոր հեքիաթի առաջին տողերն էին։

Ոչ թե հեշտությամբ, այլ՝ ճանաչումով։

Ոչ թե գոռգոռալով, այլ՝ լռության մեջ մտածելով։

Եվ նա՝ Թումանյանը, նստեց մի կողմում ու ասաց.

– Հիշե՛ք, հեքիաթը սուտ չէ։

Հեքիաթը այն ճշմարտությունն է,

որ չեն համարձակվում ասել բարձրաձայն։

Ես ձեզ չէի փնտրում՝ սովորեցնելու։

Ես եկել էի՝ ձեզ լսելու։

Որ դուք նորից կարողանաք լսել ինքներդ ձեզ։

Մարի Գ․

Հ.Գ.

Թումանյանը եկել էր ոչ թե պատմելու, թե ինչ ենք կորցրել, այլ՝ մեզ հիշեցնելու, որ դեռ կարող ենք

ՎԵՐԱԳՏՆԵԼ։

Նրա խոսքը ցավ էր, բայց ոչ մեղադրանք։

Նրա հայացքը խիստ էր, բայց ոչ դատող։

Նա մեր անցյալի գրողը չէր, այլ՝ մեր խղճի ձայնը։

Մեկնաբանություններ